Gia thế "khủng" của nữ quay phim đầu tiên ở Việt Nam đoạt giải Quay phim xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam 2023

Đề cập đến lý do trao giải thưởng này cho Nguyễn Phan Linh Đan tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 23, NSND Đào Bá Sơn - Trưởng ban giám khảo thể loại phim truyện cho biết, cô là một "nhà làm phim mới nhưng quay rất tốt".

Nguyễn Phan Linh Đan sinh năm 1996 trong gia đình có truyền thống nghệ thuật. Ảnh: FBNV

Linh Đan tên đầy đủ là Nguyễn Phan Linh Đan sinh năm 1996 trong gia đình có truyền thống nghệ thuật. Ông ngoại cô là nhà phê bình văn học Ngô Thảo, bà nội là dịch giả nổi tiếng Phan Thanh Hảo, bố là đạo diễn phim Nguyễn Phan Quang Bình (từng nổi danh với các phim Vũ khúc con cò; Cánh đồng bất tận; Quyên) và mẹ là bà Ngô Thị Bích Hạnh - Tổng Giám đốc công ty BHD. Công ty được thành lập vào năm 1996. Thời điểm mới thành lập công ty này định lấy tên là Ba Hạt Dẻ nhưng do không được Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội chấp thuận nên đã đổi tên thành Bình Hạnh Đan. Cái tên "Bình Hạnh Đan" được ghép từ tên của vợ chồng sáng lập công ty và con của hai người.

Nhà văn Ngô Thảo còn có vai trò quan trọng trong hoạt động sau này của các con. Mối quan hệ rộng rãi của ông với giới nghệ thuật, truyền thông và các đài truyền hình giúp rất nhiều cho BHD.

Gameshow truyền hình chỉ là một phần trong những lĩnh vực mà BHD đang làm. Ngoài ra, BHD còn sản xuất phim, hợp tác giới thiệu phim nước ngoài tới Việt Nam và mở rạp chiếu phim. Những bộ phim ăn khách do BHD sản xuất phải kể đến như: Bỗng dưng muốn khóc; Ngôi nhà hạnh phúc; Những nụ hôn rực rỡ; Cánh đồng bất tận; Cô dâu đại chiến… BHD còn đầu tư vào cụm rạp chiếu phim mang tên BHD Star Cineplex. 

Linh Đan và bố là đạo diễn phim Nguyễn Phan Quang Bình. Ảnh: SKĐS

Sớm bộc lộ năng khiếu và đam mê với điện ảnh, Nguyễn Phan Linh Đan được gia đình cho đi học tại trường đại học New York University (NYU) - Tisch School of the Arts là trường top 1 trường điện ảnh của Mỹ. Lúc vào lớp học, cô là người nữ duy nhất trong lớp. Tốt nghiệp đại học, cô gái 25 tuổi trở về Việt Nam với một “gia tài” là các giải thưởng điện ảnh dù cô chỉ nặng 43kg với chiều cao nhỉnh hơn 1m60.

Ở vai trò đạo diễn hình ảnh, Linh Đan nhận được quỹ từ Panavision, một trong những hãng máy quay phim chuyên nghiệp dẫn đầu thế giới. Cô đã từng quay nhiều phim ngắn tham dự nhiều liên hoan phim lớn như: Tribeca Film Festival, Busan International Film Festival, SXSW...

Phim ngắn Children of the Dust (Trẻ bụi đời) của Linh Đan từng nhận được đầu tư từ văn phòng điện ảnh của thành phố New York, New York Mayor Office of Media and Entertainment/Made in NY, từ hội đồng nghệ thuật của bang New York, New York Foundations of Arts và quỹ từ đạo diễn bộ phim Joker - Todd Phillips.

Bộ phim Lost do cô làm đạo diễn hình ảnh được chọn tham dự LHP Cannes 2016 ở thể loại Góc phim ngắn (Short Film Corner). Năm 2017, tác phẩm Vô diện do Linh Đan đồng biên kịch và DOP được trao giải Cánh diều vàng của Hội Điện ảnh Việt Nam. Năm 2020, trong vai trò DOP, Linh Đan đã khiến cho nhiều người phải trầm trồ trước vẻ đẹp của Đà Lạt trong bộ phim điện ảnh Bí mật của gió. 

Vẻ đẹp của Đà Lạt trong bộ phim điện ảnh Bí mật của gió. Nguồn: FBNV

Nguyễn Phan Linh Đan từng chia sẻ, khi về Việt Nam làm phim, cô không nghĩ mình có thể làm được điều gì đó to lớn mà chỉ hy vọng sẽ “truyền cảm hứng cho những bạn nữ muốn theo đuổi nghề nghiệp tưởng chừng như chỉ dành cho đàn ông này. "Tôi muốn bình đẳng hóa nghề làm phim nói chung và công việc D.O.P nói riêng, góp phần làm đa dạng hình ảnh và câu chuyện được kể”, cô cho biết.

Được đào tạo bài bản về điện ảnh và từng thử sức mình ở nhiều vị trí: từ D.O.P, viết kịch bản đến đạo diễn, Nguyễn Phan Linh Đan đã gặt hái được những thành công bước đầu trên hành trình nghệ thuật.  Phim điện ảnh Tấm ván phóng dao của cô là dự án phim đang phát triển duy nhất từ Đông Nam Á được mời tham dự La Fabrique tại LHP Cannes 2022.

Dự án phim Tấm ván phóng dao (tên tiếng Anh là If wood could cry, it could cry blood) của Nguyễn Phan Linh Đan là dự án duy nhất từ Đông Nam Á được mời tham dự La Fabrique. Tấm ván phóng dao là dự án phim độc lập đầu tay của Linh Đan dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà văn - nghệ sĩ Mạc Can. 

Linh Đan là D.O.P duy nhất của Việt Nam cho tới nay. Ảnh: PNVN

Trước khi tham dự La Fabrique tại Cannes, dự án đã nhận được giải Arte Kino cho dự án phim đang phát triển tại APM của LHP Busan cuối năm 2021 trị giá 6.000 Euro. Đây là một Giải thưởng do Arte France - Thương hiệu hàng đầu và uy tín về phim điện ảnh ở Pháp, trao cho các dự án tiềm năng. Giải thưởng này có thể là bước khởi đầu thuận lợi cho dự án cho việc tiếp cận các quỹ điện ảnh trên thế giới đặc biệt là Châu Âu và các nước Đông Nam Á. Dự án này còn được mời tham dự South East Asian Film Lab của LHP quốc tế Singapore. 

Các kịch bản Linh Đan từng viết như phim ngắn Children of the dust (Trẻ bụi đời) về một đứa trẻ ở trại tị nạn hay Tấm ván phóng dao đều là những câu chuyện qua góc nhìn con trẻ. Đặc biệt, Tấm ván phóng dao đề cập tới nhiều chủ đề mà cô quan tâm. Cuốn sách là những trải nghiệm ấu thơ của nghệ sĩ Mạc Can khi ông là con thứ trong một gia đình kiếm sống bằng nghề diễn xiếc lưu động. Kịch bản chuyển thể sẽ tập trung vào ba đứa trẻ phải diễn màn phóng dao đầy nguy hiểm - tiết mục thành công nhất của gánh xiếc. Đó là những đứa trẻ tìm kiếm chính mình trong một thời kỳ chuyển giao văn hóa...

Linh Đan được đào tạo về điện ảnh tại Mỹ. Ảnh: NVCC

Chia sẻ về lý do đến với điện ảnh, nữ quay phim trẻ cho biết, với cô điện ảnh chính là môn nghệ thuật mà cô gửi trọn đam mê. Cô được tiếp cận với văn học nghệ thuật từ sớm, từ viết văn cho tới vẽ tranh và nhiếp ảnh... và điện ảnh chứa đủ những đam mê này.

Phạm Linh Đan hứng thú với việc lên tiếng, kể chuyện thông qua ngôn ngữ cơ thể, ánh sáng và khung hình. Linh Đan quyết định trở thành một đạo diễn hình ảnh khi du học ở Mỹ. Thứ đáng giá nhất cô đã học được là sự tự do trong tư duy và sáng tạo. Cô chia sẻ, tại Mỹ cô được dạy rất kỹ các lý thuyết mang tính niêm luật, nhưng rồi lại học cách phá những luật đó để tạo ra những thứ mới và biểu lộ cái “tôi” của mình trong các tác phẩm.

Linh Đan chỉ nặng 43kg trong khi phải bê vác thiết bị quay phim nặng tầm 20kg. Ảnh: NVCC

Chia sẻ với Dân Việt về công việc đạo diễn hình ảnh, Linh Đan cho biết: "Công việc này phân biệt giới tính trong cách vận hành từ xưa tới nay, nhưng việc đó không có nghĩa là phụ nữ không làm được và tôi nghĩ điều này cần phải thay đổi. Tôi thường không muốn nhắc tới sự khác biệt về giới tính, nhưng nếu không nói tới thì thiếu sót, những khó khăn này không chỉ tôi mà cả rất nhiều đồng nghiệp nữ cũng phải trải qua. 

Để có sự thay đổi thì phải có nhận thức về nó một cách rõ ràng hơn. Tôi mong sẽ có nhiều bạn nữ theo đuổi công việc DOP này hơn. Nếu các bạn có đam mê thì tôi chắc chắn là các bạn sẽ làm được. Dù có khó khăn thế nào, vẫn nên tiếp tục đến khi mình không còn muốn làm nó nữa để không hối hận sau này, đừng để những lời nói của người ngoài ảnh hưởng tới động lực của mình".