Nhạc sĩ Hồng Đăng, Văn Ký, nhà thơ Hoàng Trung Thông được truy tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT

Theo đó, có 128 tác giả, đồng tác giả được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật, trong đó có 16 tác giả, đồng tác giả được tặng, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh vào đợt này.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu tại Lễ trao giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về VHNT. Ảnh: Nam Nguyễn.

Có 16 tác giả, đồng tác giả được tặng, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh gồm: Văn Ký (Vũ Văn Ký); Nguyễn Văn Chước (Bùi Trang Chước); Hoàng Châu Ký; Nguyễn Xuân Trình; Nguyễn Xuân Đức; Hoàng Trung Thông (Đặc Công, Bút Châm); Bùi Hiển; Phan Thế Dõng (Trần Nhu, Nguyệt Hải); Hồng Đăng (Phan Đăng Hồng); Chu Chí Thành; Võ Nguyên Nhân (Võ An Khánh); NSND Đặng Hùng; NSND Vũ Việt Cường; NSND Lê Văn Khình; PGS.TS, NSƯT Ứng Duy Thịnh; PGS.TS, NSND Nguyễn Thị Hiển.

Nhạc sĩ Hồng Đăng (Phan Hồng Đăng) được vinh danh với cụm tác phẩm: Lênh đênh, Đêm hành hương về huyền thoại, Buổi tối chuyện một căn nhà nhỏ, Khao khát, Gửi một câu hát cho Tokyo. Ông qua đời năm 2022 khi chưa kịp đón nhận giải thưởng. 

Toàn cảnh lễ trao giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật sáng 19/5. Ảnh: Nam Nguyễn.

Có 87 tác giả, đồng tác giả được trao tặng giải thưởng Nhà nước và 25 tác giả, đồng tác giả được truy tặng giải thưởng Nhà nước trong đợt này. Giải thưởng Nhà nước được trao cho nhiều tên tuổi như nhạc sĩ Đoàn Chí Bổng (Đoàn Bổng), nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, NSƯT Trần Ly Ly, NSND Lê Hồng Chương, nghệ sĩ Nguyễn Á... Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật với cụm tác phẩm: Truyện ngắn Tướng về hưu, tập truyện ngắn Những ngọn gió Hua Tát.

Phát biểu tại Lễ trao giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng nhấn mạnh: "Trong buổi lễ trang trọng này, chúng ta cùng nhau dành tình cảm sâu sắc để tri ân đến các thế hệ văn nghệ sĩ đã anh dũng hy sinh trong sự nghiệp cách mạng. Và cùng nhau vinh danh những văn nghệ sĩ, bằng tài năng sáng tạo và sức lao động bền bỉ đã làm ra các tác phẩm, cụm tác phẩm có giá trị đặc biệt xuất sắc về nội dung tư tưởng và hình thức nghệ thuật; có tác dụng to lớn phục vụ sự nghiệp cách mạng, có ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống xã hội, góp phần xây dựng con người mới, nâng cao trình độ thẩm mỹ và nhận thức của nhân dân, đóng góp vào sự nghiệp phát triển nền văn hóa, văn học, nghệ thuật Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc".

Chủ tịch nước nhiệt liệt biểu dương, chúc mừng những thành tựu to lớn mà đội ngũ văn nghệ sĩ Việt Nam đã đạt được trong những năm qua; nhiệt liệt chúc mừng các tác giả, thân nhân các tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2022.

Các tác giả, thân nhân tác giả nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Ảnh: Nam Nguyễn.

Trên cơ sở ghi nhận những cố gắng trong việc đổi mới công tác xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đáp ứng yêu cầu, mục đích của giải thưởng cao quý này để phù hợp với thực tiễn văn học, nghệ thuật thời kỳ mới, Chủ tịch nước cũng đề nghị thời gian tới, công tác xét tặng không được "bỏ sót" các tác phẩm thực sự có giá trị, không để các văn nghệ sĩ xứng đáng nhưng chưa được vinh danh.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng cho rằng,trước những thách thức đang đặt ra hiện nay, trước sự đe dọa đối với phẩm giá con người, đất nước ta cần nhiều hơn nữa các tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Đó là những tác phẩm phản ánh được thực tiễn sinh động của đời sống xã hội, tầm vóc của công cuộc đổi mới ở mọi lĩnh vực, thúc đẩy một đời sống dân chủ lành mạnh, phản ánh vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam và khát vọng lớn lao của toàn dân tộc", Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu.

Chị Vũ Thị Hương - con gái út nhạc sĩ Văn Ký đại diện gia đình nhận giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật. Ảnh: Nam Nguyễn.

Hơn lúc nào hết, Tổ quốc và nhân dân đang rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. Bằng tâm thế sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết với sự nghiệp chung, trước những biến động của thời đại, các văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh vững vàng và sự tỉnh táo để vượt qua những thách thức bên ngoài và vượt lên chính mình. Khám phá và phản ánh những chiều kích đa dạng của đời sống xã hội, khẳng định những dòng chảy chủ lưu, tích cực. 

Đồng thời khám phá chiều sâu thế giới nội tâm của con người, giải mã các tầng nấc phong phú của cảm xúc, giải quyết xung đột về nhận thức của cuộc đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, cái cao thượng và thấp hèn, giữa phụng sự nhân dân bằng tình yêu, trách nhiệm và những toan tính lợi ích cá nhân vị kỷ…

Đảng, Nhà nước và Nhân dân tiếp tục tin tưởng, chờ đợi những tác phẩm văn học nghệ thuật mới, ngang tầm với sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta. Thông qua các hình thức văn học nghệ thuật đa dạng và phong phú, trực tiếp bồi đắp và nâng cao phẩm chất công dân, phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới, lan tỏa, vun trồng các giá trị tốt đẹp, khơi dậy tinh thần lạc quan, niềm say mê lao động, trách nhiệm, kỷ luật, sáng tạo, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc.

Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng phát biểu thêm rằng, chúng ta đang đứng ở bên thềm kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước. Cùng với việc nhìn nhận lại thành tựu chung của 50 năm qua, đây cũng là một dịp để đánh giá toàn diện, sâu sắc 50 năm nền văn học nghệ thuật nước nhà.

"Tôi đề nghị các cơ quan, tổ chức, bộ, ngành, địa phương, tiếp tục nhận thức sâu sắc về vai trò của văn hóa, văn học, nghệ thuật và của văn nghệ sĩ trong phát triển văn học nghệ thuật và xây dựng nền văn hóa Việt Nam. Tiếp tục tập hợp, đoàn kết lực lượng văn nghệ sĩ người Việt Nam, kịp thời tôn vinh, biểu dương các văn nghệ sĩ có nhiều thành tựu, cống hiến cho đất nước.

Chú trọng thiết lập môi trường dân chủ, tôn trọng đặc trưng sáng tạo nghệ thuật, mở rộng biên độ tự do trong sáng tác hơn nữa, phát huy tài năng văn học nghệ thuật. Chăm lo đời sống của văn nghệ sĩ, để văn nghệ sĩ có thể sống được với nghề, bằng tài năng và sự cống hiến.

Các tác giả, thân nhân tác giả nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật. Ảnh: Nam Nguyễn.

Đặc biệt quan tâm, khuyến khích các văn nghệ sĩ trẻ dấn thân vào thực tiễn rộng lớn, sinh động của đời sống xã hội, khám phá những vẻ đẹp con người Việt Nam; đổi mới tư duy sáng tạo, tìm kiếm những thủ pháp nghệ thuật mới mẻ nhằm truyền tải một cách thuyết phục chiều sâu tư tưởng và nhân văn, phù hợp với giới trẻ, hấp dẫn được công chúng, đưa văn hóa truyền thống đi cùng với thời đại, lan tỏa tình yêu cuộc sống và những khát vọng đẹp đẽ.  

Các cơ quan cần nghiên cứu, xây dựng những cơ chế hiệu quả để quảng bá, giới thiệu các tác phẩm hay, xuất sắc đến với công chúng trong và ngoài nước. Thông qua văn học, nghệ thuật, nâng cao sức hấp dẫn của bản sắc văn hóa dân tộc; tiếp thu, tiếp biến có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại; góp phần phát huy sức mạnh văn hóa, con người Việt Nam; đưa hình ảnh, đất nước, con người Việt Nam ra với thế giới đồng thời xây dựng Việt Nam trở thành địa chỉ hấp dẫn về giao lưu văn hóa quốc tế".

Báo cáo về công tác xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật năm 2021, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng - Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước cho biết, công tác xét tặng được thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục hồ sơ quy định tại Nghị định số 90/2014/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 133/2018/NĐ-CP của Chính phủ và Kế hoạch xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật do Bộ VHTTDL ban hành. Các hồ sơ đề nghị xét tặng được thực hiện qua 03 cấp Hội đồng: Hội đồng cấp cơ sở; Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước và Hội đồng cấp Nhà nước.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng trao giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật năm 2021 cho các tác giả, thân nhân tác giả. Ảnh: Nam Nguyễn.

Căn cứ kết quả kiểm phiếu bầu của thành viên Hội đồng, có 27 tác phẩm, cụm tác phẩm đề nghị xét tặng giải thưởng Hồ Chí Minh và 144 tác phẩm, cụm tác phẩm đề nghị xét tặng giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật đạt từ 80% tổng số thành viên Hội đồng có mặt tại cuộc họp bỏ phiếu đồng ý, đủ điều kiện trình Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật năm 2021.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, liên quan đến công tác xét tặng, Bộ VHTTDL có nhận được 10 đơn thư, kiến nghị liên quan đến một số hồ sơ xét tặng giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật. Bộ VHTTDL đã triển khai xem xét đơn thư theo đúng quy định: kiểm tra hồ sơ tác phẩm, nhân thân tác giả; yêu cầu Hội đồng cấp cơ sở, Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước báo cáo, giải trình và trả lời cá nhân có đơn thư, kiến nghị theo đúng quy định.  

Tất cả các thông tin kiến nghị liên quan đến tác phẩm, cụm tác phẩm và tác giả có hồ sơ đề nghị xét tặng đều được kiểm tra, rà soát, xác minh kịp thời; công khai, minh bạch, không để tình trạng cứ có đơn thư là để lại hồ sơ.