Hải Dương: Lễ hội đền Cao – An Phụ, tưởng nhớ An Sinh Vương Trần Liễu, thân phụ Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn

Sáng 19/5 (tức 1/4 âm lịch), tại Khu di tích Quốc gia Đặc biệt An Phụ, UBND thị xã Kinh Môn (tỉnh Hải Dương) tổ chức lễ tưởng niệm 772 năm, ngày mất của An Sinh Vương Trần Liễu (1251 – 2023), người có công xây dựng vương triều Trần, người sinh thành Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Đây là hoạt động quan trọng của lễ hội đền Cao – An Phụ.

Dự lễ tưởng niệm có ông Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; các đại biểu trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Sở, Ban, ngành, đoàn thể tỉnh Hải Dương, thị xã Kinh Môn và đông đảo du khách thập phương.

Tiết mục trống hội. Ảnh: Nguyễn Việt.

Trong diễn văn tưởng niệm do bà Mạc Thị Huyền, Phó Chủ tịch UBND thị xã Kinh Môn trình bày, đã nêu rõ thân thế, sự nghiệp của An Sinh Vương Trần Liễu đối với đất nước, trong đó có vùng đất An Phụ, thị xã Kinh Môn.

Theo đó, An Sinh Vương Trần Liễu sinh năm Tân Mùi, năm Kiến Gia thứ nhất (tức năm 1211) là tôn thất thuộc Hoàng tộc nhà Trần, con trưởng của Thượng Hoàng Trần Thừa, anh ruột của Trần Cảnh (tức Trần Thái Tông 1218 – 1277), vị vua đầu tiên của triều Trần. Ông là người có chí lớn, ngày thường thì ung dung, hào hoa gặp việc lớn thì rất quyết đoán. Thời loạn lạc, phụ thân phải gánh vác việc nước, ông thay cha chu tất việc gia đình.

Đại biểu, nhân dân và du khách thập phương dự lễ tưởng niệm. Ảnh: Nguyễn Việt.

Ông được vua Lý Huệ Tông, gả công chúa Thuận Thiên, phong là Phò mã đô úy, lại cấp đất A Sào (nay là phần đất 2 xã An Đông và xã An Thái, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình) để làm thực ấp, phong tước Phụng Càn Vương. Nhờ đức lớn của Vương đã xây dựng cả vùng Phụ Phượng – Côi trở thành nơi dân khang, vật thịnh. Thực ấp A Sào gắn liền với thời trai trẻ của Phụng Càn Vương và Thuận Thiên công chúa.

Năm 1228, Phụng Càn Vương được điều về kinh thành lo việc triều chính. Ông được phong chức Thái úy. Năm 1237 triều đình cắt đất các xã An Phụ nay thuộc thị xã Kinh Môn (tỉnh Hải Dương) An Dưỡng, An Sinh, An Hưng, An Bang nay thuộc thị xã Đông Triều và TP Uông Bí (tỉnh Quảng Ninh) ban cho ông làm thực ấp, phong tước An Sinh Vương.

Bà Mạc Thị Huyền, Phó Chủ tịch UBND thị xã Kinh Môn trình bày diễn văn tưởng niệm. Ảnh: Nguyễn Việt.

An Sinh Vương giúp vua trấn thủ vùng Đông Bắc, từ dãy An Phụ, Yên Tử ông đã xây dựng kiến thiết khu vực ven biển Hải Đông thành vùng giàu có, mạnh về kinh tế, quốc phòng. Dân các huyện Kinh Môn, Đông Triều, Yên Hưng nay là thị xã Kinh Môn (tỉnh Hải Dương), thị xã Đông Triều, thị xã Quảng Yên (tỉnh Quảng Ninh) nhiều nơi thờ ông làm thành hoàng.

Cuộc đời An Sinh Vương sống đạm bạc, lấy việc xây dựng xây trang ấp giàu mạnh, dân trang ấp no đủ làm vui, dạy các con phương trưởng là điều hạnh phúc. Trong việc khai hóa vùng sơn dã thành một trung tâm văn hóa, khoa bảng nở rộ, tăng viện huy hoàng, đạo quán rộng khắp nổi tiếng vương triều đều có công mở đường của An Sinh Vương.

An Sinh Vương Trần Liễu thân sinh Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn (1228- 1300), người đã dành bao tâm huyết nuôi dạy con khôn lớn. Tìm thầy giỏi rèn giũa con trai thành một người con trung hiếu, văn võ toàn tài, nhân - nghĩa - trí - dũng trở thành Anh hùng Dân tộc. Quốc công tiết chế đã thống lĩnh quân dân Đại Việt đánh thắng quân xâm lược Nguyên Mông trong cuộc kháng chiến lần thứ hai (1285) và lần thứ ba (1288). Năm Tân Hợi mùa hạ tháng 4, niên hiệu Nguyên Phong thứ nhất, năm 1258 An Sinh Vương tạ thế tại Phủ đệ An Phụ. Vua Trần Thái Tông truy phong tước Khâm Minh Đại Vương sắc chỉ cho nhân dân lập đền thờ trên núi An Phụ.

Ông Trần Đức Thắng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương đánh trống khai hội. Ảnh: Nguyễn Việt.

Hơn 7 thế kỷ, trải qua bao binh lửa, biến cố của thiên nhiên và xã hội, đền Cao - An Phụ đã được trùng tu nhiều lần để trở thành chốn "Đào Nguyên". Giữa 2 đỉnh núi là chùa Tường Vân tục gọi là chùa Cao. Thời Lê, niên hiệu Hoằng Định (1600 – 1619) triều đình ban quốc khố tu sửa đền Cao và chùa Tường Vân.

 "Trước khói hương trầm thơm tỏa tưởng nhớ An Sinh Vương, chúng tôi nhận thấy trách nhiệm lớn lao hơn trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa về khu di tích nói chung, về di sản văn hóa liên quan tới An Sinh Vương Trần Liễu và Anh hùng Dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn nói tiêng, để các giá trị văn hóa của di tích lịch sử danh lam thắng cảnh quần thể An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương tiếp tục lan tỏa sáng, trở thành nguồn lực tiếp sức cho mỗi con người Việt Nam nói chung và thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương nói riêng" – bà Huyền chia sẻ.

Thực hiện nghi thức lễ rước lên đền Cao. Ảnh: Nguyễn Việt.

Những năm gần đây, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở, sự ủng hộ tích cực của nhân dân và du khách thập phương, khu di tích được tu bổ ngày càng khang trang, trở thành một khu di tích lịch sử văn hóa điển hình của đất nước. Khu di tích An Phụ đã trở thành điểm hẹn của lớp lớp người Việt khắc sâu đạo lý "Uống nước nhớ nguồn". Hàng năm, Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ đón tiếp, thu hút hàng chục vạn lượt khách thập phương về thành kính dâng hương, tưởng nhớ các bậc thánh nhân.

Tiếp đó, lãnh đạo tỉnh Hải Dương và thị xã Kinh Môn đã lên đánh trống thỉnh chiêng khai hội; lễ cung tuyên văn tế. Sau đó, các đại biểu thực hiện nghi lễ dâng hương tưởng nhớ An Sinh Vương Trần Liễu và tiến hành lễ rước lên đền chính.

Lễ hội đền Cao – An Phụ diễn ra từ ngày 26/3 đến ngày 1/4 âm lịch, với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đa dạng, phong phú hấp dẫn du khách thập phương.